eHealth draagt bij aan de zelfredzaamheid en veiligheid van cliënten en patiënten. Bovendien bespaart het tijd en vangt het een tekort aan personeel op. Er zijn veel kansen voor eHealth, maar het gebruik ervan blijft achter bij het aanbod, blijkt uit de jaarlijkse eHealth-monitor van Nictiz en Nivel. Dat geldt ook voor onze organisatie InteraktContour, waar we zorg en ondersteuning bieden aan mensen met hersenletsel. Waar zit hem dat in?
Sinds jaren staat eHealth hoog op onze agenda en is er een adviseur eHealth om technologie te onderzoeken, te implementeren en gebruik te stimuleren. Inmiddels maken we gebruik van beeldzorg, pictoplanner, beeldhorloges, medicatiedispensers, valdetectie, dwaaldetectie en een online behandelportaal. Het beeldhorloge is een mooi voorbeeld van hoe succesvol eHealth kan zijn. Mensen met hersenletsel vergeten vaak hun afspraken. Het horloge geeft een signaal voor activiteiten die gepland staan, waardoor cliënten ruimte in hun hoofd krijgen voor andere dingen en minder afhankelijk worden van begeleiding. Ons nieuwste experiment is de anti-trillepel. Deze lepel stabiliseert de trillingen van cliënten waardoor het eten makkelijker wordt. Het lijkt me fantastisch als cliënten daardoor weer zelfstandig kunnen eten!
Mogelijkheden onbenut
Maar er zijn nog veel meer mogelijkheden die niet benut worden. Bovendien blijft opschaling van beproefde toepassingen een uitdaging. Als het op de ene locatie een succes blijkt, is het nog niet gezegd dat de andere locatie er ook mee aan de slag gaat. Uit de eHealth-monitor blijkt dat er in de zorg nog steeds veel onbekendheid en onduidelijkheid is op het gebied van eHealth. Zorggebruikers zijn vaak onvoldoende op de hoogte van het aanbod en de mogelijkheden en zorgverleners weten nog niet altijd hoe toepassingen ingezet moeten worden. Het blijkt dat als medewerkers er helemaal voor gaan, cliënten wel meekomen.
Wat zijn dan de barrières?
Ook bij InteraktContour zijn cliënten afhankelijk van hoe hun begeleider tegenover de nieuwe technologie staat. Als begeleiders enthousiast zijn en de meerwaarde ervan inzien, dan kunnen zij dit beter overbrengen op de cliënt dan als zij zelf hun twijfels en weerstand hebben. Medewerkers zijn over het algemeen nieuwsgierig, maar je ziet toch ook terughoudendheid.
Er is vaak nog angst voor het onbekende en er zijn nog onvoldoende digitale vaardigheden. Soms is er nog onvoldoende besef van het nut en de noodzaak. Het inzetten van technologie vraagt bovendien eerst een tijdsinvestering, voordat het uiteindelijk tijd bespaart. Ook zijn er ethische dilemma’s: als een cliënt met oriëntatieproblemen een polsband met sensoren om krijgt zodat we weten waar hij is, gaat dit ten nadele van zijn privacy. Daar staat tegenover dat hij meer vrijheid krijgt om zelfstandig naar buiten te gaan. Dit laatste geeft overigens vaak wel de doorslag.
Tot slot kan de kwaliteit van de techniek zelf een obstakel zijn. Sommige e-health toepassingen die voor onze doelgroep zinvol lijken, staan nog in de kinderschoenen waardoor ze nog niet 100% foutloos werken. Storingen betekenen extra werk voor de begeleiders. Valdetectie is daarvan een voorbeeld. Voor zover ik weet is er nog geen enkele valdector die 100% betrouwbaar is.
Ervaring opdoen
Als bestuurder ben ik enthousiast over de inzet van technologie binnen de zorg en begeleiding. Wat mij betreft kan het dus allemaal niet snel genoeg gaan. Aan de andere kant vraagt het inzetten van e-health een verandering in houding en gedrag van zowel medewerkers als cliënten. Dit proces heeft tijd nodig.
Ervaring opdoen is erg belangrijk, uit de eHealth-monitor blijkt dat professionals die ervaring hebben met eHealth positiever zijn dan diegenen die het nog niet hebben gebruikt. Mijn boodschap aan professionals is: wees nieuwsgierig, probeer uit en ervaar, gun het de tijd en roep hulp in als je problemen ondervindt. eHealth is een waardevolle aanvulling op de zorg en ondersteuning van jou als professional om cliënten verder te helpen!
Jan van Kampen // bestuurder InteraktContour
