Is het arbeidsmarkttekort in de zorg eigenlijk veel groter?

Ik ben geschrokken. Echt geschrokken. Dat medewerkers in de zorg een (te?) groot verantwoordelijkheidsgevoel hebben, wist ik al. Dat er veel burn-outs zijn in de zorg wist ik ook. En dat de betrokkenheid enorm en bewonderenswaardig is, was mij bekend. Ik heb de Zorgpin in het leven geroepen om daar een passende waardering voor te bieden en schreef al eerder een artikel over medewerkers die vol zitten. Ook zag ik regelmatig dat mensen even nog een gesprekje doen met een cliënt, ook al is hun dienst afgelopen. En ik hoorde wel vaker dat medewerkers aangaven dat ze iets niet wilden doen omdat er al ‘te veel privé-tijd ging zitten in het werk’. Ik las eerder al dat Tommie Niessen, verpleegkundige en vlogger, in zijn eigen tijd urine in ging leveren omdat de cliënt niemand anders had. Ook schrok ik toen ik hoorde dat mensen door het arbeidsmarkttekort geen drie maar twee aaneengesloten weken vakantie mochten opnemen.
Maar dat het zo’n structureel zorgelijk probleem is, drong weer tot me door toen ik dit gesprek opving:

‘Een medewerker van mij start altijd om 06.15 uur met werken terwijl haar dienst pas om 07.30 uur begint. Dan kan ze vast de rapportages en mails lezen.’ ‘Herkenbaar,’ zegt de ander, ‘veel van mijn medewerkers beginnen ook een half uur voor hun dienst omdat ze als de dienst begint direct met de clienten aan de slag moeten.’  De derde gesprekspartner vult aan ‘Mijn medewerker vertelde dat ze door de (onbetaalde) extra uren haar vrijwilligerswerk opgezegd had. Het was te veel.’
En de zorgmanager sluit af met ‘Sowieso lezen medewerkers hun mail en informatie thuis omdat ze aangeven daar op het werk geen tijd voor te hebben.’

Een gesprek dat naast mij plaatsvindt tussen zorgmanagers en een coach die teams ondersteunt.
De coach greep in en sprak met het hele team af dat er voor 07.10 uur geen cliënten verzorgd worden en dat mensen niet voor 07.00 uur aan hun dienst beginnen. ‘De collega’s die wel gewoon op tijd aan hun dienst beginnen, voelen zich schuldig als de rest van het team al die tijd al aan het werk is’ Het voelt dus blijkbaar als te laat komen terwijl ze precies op tijd zijn?

Is het alleen dat (te?) grote verantwoordelijkheidsgevoel en die betrokkenheid? Of is het ook een reactie uit overmacht? Een teken van een te hoge werkdruk? Een te hoge administratiedruk? Ik denk een combinatie. Maar het is een ongezonde combinatie! En we laten het toe. Het tekort is blijkbaar zo groot dat we blij zijn met alle extra uurtjes. Ook al zijn het extra’s die ervoor zorgen dat mensen privé compromissen sluiten en mensen de ziektewet in jagen. We maken daardoor het onderliggende probleem niet zichtbaar.

Hoe groot zou het arbeidsmarkttekort zijn als elke zorgmedewerker vanaf aanstaande maandag besluit om niks meer in zijn vrije tijd te doen? Wat zou er allemaal blijven liggen en welk effect zou het hebben op de kwaliteit van de zorg aan de cliënten? Hoeveel geld zouden we kwijt zijn als we al die uren echt zouden betalen? Ik vrees het ergste. We zouden waarschijnlijk nog veel meer mensen nodig hebben in loondienst. Nog meer zzp’ers in moeten schakelen om het gat te vullen.

We moeten juist in deze tijden van werkdruk en tekorten bescherming bieden aan onze kostbare zorgprofessionals. Onze waardering laten blijken, maar ook grenzen stellen aan hun verantwoordelijkheidsgevoel. Een vitale medewerker heeft recht op een betaling van daadwerkelijk gewerkte uren èn recht op vrije tijd. En die verantwoordelijkheid ligt zowel bij de zorgprofessional als bij zijn of haar baas.

Dus, zorgprofessionals: tot morgenochtend 07.00 uur. En geen seconde eerder.