De Britse onderzoeker David Graeber deed enkele jaren geleden onderzoek naar ‘Bullshit Jobs’ en bracht daar onlangs een nieuw boek over uit. Deze hoogleraar kwam met allerlei cijfers op de proppen: het aantal werknemers met management, administratieve, sales en overige ondersteunende diensten is in de VS gegroeid van een kwart naar driekwart van de beroepsbevolking tussen 1910 en 2000. Graeber beschrijft de bullshit-baan als een vorm van betaald werk dat zinloos, overbodig of schadelijk is waardoor de werknemer het bestaan van het werk niet kan rechtvaardigen.

Bullshit Jobs in Nederland

Veel mensen herkennen zich in de verhalen van Graeber, ook onderzoek in Nederland van Schouten & Nelissen concludeerde dat 40% van medewerkers hun baan als zinloos ervaart. Zinloos in de zin dat de baan niets toevoegt aan de maatschappij. Er is een sterke relatie tussen of mensen hun werk zinvol vinden en hoe tevreden ze zijn met hun baan. Mensen willen immers graag iets bijdragen of nuttig zijn voor anderen.

Welk werk objectief gezien zinloos is, is moeilijk te zeggen. Hoogleraar Robert Dur heeft hier wel eens een poging toe gedaan. Zijn conclusie is dat de beste maatstaf de mening van de werknemer zelf is: vindt die zijn werk nuttig? Het werk dat mensen als zinloos ervaren is het eindeloze vergaderen, emails sturen en beantwoorden, projecten uitvoeren die later toch blijken te mislukken, het uitvoeren van allerlei controles (checks en her-checks), schrijven van dikke rapporten, notities en dergelijke. Kortom voor veel mensen herkenbaar werk. Overigens kunnen mensen het met deze activiteiten ook heel erg druk hebben, maar de maatschappij heeft er vaak niet veel aan.

Hoe zit het dan in de zorg?

In de zorg kennen we een tweedeling tussen uitvoerende medewerkers ­– de echte zorgverleners, van schoonmakers tot dokters – en de ondersteunende medewerkers zoals managers, beleidsmakers, controllers en P&O’ers. Daarnaast wordt in zorg ook veel gebruikgemaakt van vrijwilligers die gek genoeg vaak uitvoerende, cliëntgebonden werkzaamheden doen die alleen niet betaald worden.

Op dit moment is de roep om uitvoerend personeel in de zorg groot. Gezien de vergrijzing en het sluiten van verzorgingshuizen is de verwachting dat de tekorten voor uitvoerend personeel in de zorg alleen maar zullen toenemen de komende jaren. Veel organisaties zoeken verzorgenden en verpleegkundigen om cliënten en patiënten goed te kunnen ondersteunen. Eén op de drie wijkorganisaties heeft personeelstekorten ervaren in deze zomermaanden. Zelfs kantoorpersoneel wordt in de zomermaanden ingezet in de zorg. Blijkbaar kan het werk van het kantoor blijven liggen, is dit misschien ook een vorm van zinloos werk?

Kantoorpersoneel in de zorg houdt zich vaak bezig met administratieve zaken, financiële rapportages, beleidsnotities schrijven naar aanleiding van gewijzigd beleid van overheid of financierders, implementatie van nieuwe software, nieuwe werkwijzen, patiëntendossiers, schrijven van rapportages over kwaliteitsindicatoren, jaarplannen etcetera.

Meer personeel van bureau naar de werkvloer

Met de te verwachten tekorten op de arbeidsmarkt voor uitvoerenden in de zorg, zouden we een beweging moeten maken om structureel meer kantoorpersoneel in de zorg te laten werken. Laten we eens groot onderzoek opstarten en deze mensen vragen hoe zinvol of zinloos zij hun werk vinden. Draagt het werk ertoe bij de cliënten of patiënten meer tevreden of beter ondersteund zijn? Zo nee, waarom wordt dit werk dan gedaan? Dit helpt misschien om meer mensen structureel te winnen voor de uitvoering van de zorg. Misschien kunnen we dan ook heel veel ‘bullshit’-banen in zorg schrappen.

Gepubliceerd door Vincent Bakx

Vincent is een de ervaren manager/adviseur die altijd alles doet vanuit het perspectief van een cliënt. De relatie met cliënt moet altijd voorop staan bij alles wat je doet.

Helemaal (niet) mee eens of heb je een vraag? Laat een reactie achter: