Het gevoel van eenzaamheid komt helaas veel voor bij ouderen. Volgens het Ouderenfonds bij maar liefst een kwart van de ouderen in Nederland. Daarbij missen ook veel mensen het gezelschap van een huisdier, als ze daar zelf niet meer aan kunnen of willen beginnen. Terwijl ouderen vaak juist ontzettend opfleuren van een huisdier. Dan lijkt het eigenlijk best logisch om op zorglocaties waar ouderen wonen met zorg, huisdieren te hebben.
Gezelschap en gezelligheid
Het blijft iets bijzonders, contact met huisdieren. Het is heel mooi om te zien wat het gezelschap van dieren kan doen met mensen. Dit geldt voor ouderen in het bijzonder. Vaak hebben zij zelf geen huisdieren meer. Mensen beginnen er niet meer aan, wanneer ze met pensioen gaan en van de vrijheid willen genieten. Of omdat ze niet zeker weten hoe lang ze nog voor een huisdier kunnen zorgen. Toch wordt het gezelschap van huisdieren vaak gemist. En dat kan kloppen, want huisdieren hebben positieve effecten op zowel de geestelijke als lichamelijke gezondheid van ouderen.
Herinneringen en emoties
Veel ouderen hebben vroeger huisdieren gehad. De één heeft twintig jaar dezelfde kat gehad, de ander heeft zijn hele leven een paar honden als deel van het gezin gezien. Wanneer mensen ouder worden, hebben zij zelf vaak meer zorg nodig en verhuizen naar een verzorgingshuis. De verantwoordelijkheid voor een huisdier past daar meestal niet meer bij. Daarbij is het in veel zorginstellingen niet toegestaan om een hond of kat mee te nemen. Als ouderen dan later weer in aanraking komen met een huisdier, maakt dat vaak veel herinneringen en emoties los. Huisdieren zorgen naast een warme, zachte aanraking en gezelligheid dus ook voor een gespreksonderwerp. Er zijn zoveel mooie verhalen die verteld worden over de band en vriendschap die bewoners vroeger met een dier hebben gehad.
Sociale initiatieven
Er zijn tal van initiatieven die hier succesvol op inspelen. Werkende mensen brengen hun huisdier bijvoorbeeld bij een oppas-opa of -oma, terwijl zij naar kantoor gaan. Of ouderen gaan huisdieren knuffelen en uitlaten terwijl het baasje niet thuis is. Er bestaan verschillende stichtingen en websites die deze partijen bij elkaar brengen. En met succes, want ouderen leven vaak op door het geven van zorg aan huisdieren. En krijgen daar dankbaar gezelschap voor terug. Dit geldt ook voor ouderen die wonen met zorg, in een luxe verzorgingshuis bijvoorbeeld. Zo werd op Werelddierendag bij De Magistraat in Rotterdam een heus knuffelconcert georganiseerd. Tijdens het concert genoten bewoners van klassieke pianomuziek en zang, terwijl er een kat bij hen op schoot lag of ze een hond konden aanhalen. Dit had duidelijk invloed op de ouderen, zij kwamen helemaal tot rust en genoten zichtbaar van het moment.
Huisdieren in verzorgingshuis
Bij onze woonzorgorganisatie Domus Magnus kunnen ouderen hun huisdier gewoon meenemen. Meestal hebben bewoners echter al geen huisdier meer, omdat de situatie of zorgvraag dat niet meer toelaat. Maar wanneer iemand onder eigen regie verhuist, zonder dat dit noodgedwongen moet gebeuren, is het mooi dat een huisdier mee kan. En het is ook een welkome nieuwe buur voor de medebewoners. Meestal wordt dan pas duidelijk hoe groot het effect van dieren is, wanneer bewoners een nieuwe huiskat of -hond ontmoeten.
Sociale therapiehonden
Zo heeft bijna iedere bewoner van Huis Welgelegen in Warnsveld vroeger wel een huisdier gehad. Er komen dan ook geregeld dieren langs op deze locatie. Soms komt er een hond met familieleden mee en soms met één van de medewerkers. En iedere dinsdag komen er twee lieve trainingshonden op bezoek. Er zijn speciale therapieën ontwikkeld met huisdieren (Animal Assisted Therapy), daaronder vallen ook activiteiten met huisdieren (Animal Assisted Activities). Het effect hiervan is onder andere het verminderen van een gevoel van eenzaamheid. Maar ook kan het rust bevorderen bij mensen met een vorm van dementie, of juist voor activatie zorgen. Daarnaast zijn er allerlei bijkomende voordelen van contact met dieren, zoals een gevoel van geborgenheid en gezelligheid.
Positieve reacties
Wanneer een hond de herenkamer binnenkomt, dan roept dat vaak enthousiaste reacties op bij de bewoners. Ze roepen: ‘ahhhh!’, willen graag even aaien of iets lekkers geven. Wanneer de honden op dinsdag langskomen, gaan ze ook langs de appartementen van een aantal bewoners. Regelmatig komt ook het hondje van een van de medewerkers op bezoek. De bewoners reageren enthousiast op hem, nemen hem op schoot en gaan met hem knuffelen. Meestal volgt dan ook de vraag of hij de dag erna weer mee komt. Dat lukt niet altijd, maar vaak wel minimaal eens per week.
Er woont ook een eigen huisdier: kater Willem. Het is een vriendelijke kater van een jaar of tien. Willem is een overblijfsel van de vorige eigenaren en was dus de eerste officiële bewoner van deze locatie. Hij heeft een heel comfortabel leventje; lekker luieren, op schoot liggen, een hapje van een bewoner krijgen, een aai over zijn kop. Het ontbreekt hem aan niets. Als hij genoeg heeft van alle aandacht, dan gaat hij naar buiten De Overtuin in. En rond etenstijd komt hij weer terug, omdat hij weet dat er dan altijd wel een bewoner is die een lekker hapje voor hem heeft. Op woonzorglocatie Slingerbosch in Huizen hebben ze maar liefst twee huiskatten. Het geeft een heel huiselijk gevoel om bij binnenkomst een kat languit op de vleugel te zien liggen. Of Pluk de teckel die opgerold op de bank naast een bewoner ligt te slapen.
Bewoners als een kind zo blij met nieuwe pup
Op de woonzorglocatie in Deventer zijn de bewoners op dit moment in blijde verwachting van een pup. Het hondje is in december geboren en mag over een paar weken naar haar nieuwe thuis. De pup gaat wonen bij het gezin van een zorgmedewerker van Villa Molenenk. Wanneer zij aan het werk is, zal de hond meekomen. Op deze locatie voor wonen met zorg hebben meerdere ouderen de wens voor een huisdier uitgesproken. Binnenkort ligt er dus dagelijks een hondje op schoot bij de bewoners die lekker bij de haard in de woonkamer zitten. Een bewoner die graag over het landgoed wandelt, kan niet wachten om het hondje voortaan mee te nemen. Een mooi voorbeeld van een samenwerking met positieve resultaten voor alle betrokkenen.
Robot-huisdieren: prima alternatief
Op zorglocaties waar ouderen wonen met dementie, is het soms lastig om permanent een huisdier te hebben. Terwijl het belang wellicht des te groter is voor ouderen met een vorm van dementie. Daarom zijn er bij ons ook twee robotzeehonden in omloop, genaamd Paro. Paro de knuffelzeehond is een sociale robot en stimuleert interactie. Hiermee zorgt hij voor rust of juist voor activiteit bij bewoners. Door de sensoren onder de ‘vacht’ reageert hij op geluid, aanraking en beweging. Paro wordt ingezet voor ontspanning en therapeutische doeleinden. De knuffel is lekker zacht en reageert op aaien, praten en knuffelen. Hij maakt geluid, knippert met zijn ogen en flappert met zijn staart. De bewoners moesten eerst wel even wennen aan deze grote witte zeehond. Maar inmiddels zijn de meesten helemaal verkocht. Bewoners beseffen dat het geen levend dier is, maar toch is het fijn om iets te aaien en ertegen te praten. Een echt huisdier praat tenslotte ook niet terug en toch neem je die ook in vertrouwen. De Paro’s logeren steeds op een andere woonzorglocatie, zodat alle bewoners kennis met hem kunnen maken. Op sommige locaties, waar vooral ouderen wonen met een vorm van dementie, zijn ook robotkatten aanwezig. Deze zijn iets minder geavanceerd, maar het principe blijft hetzelfde. Mensen raken gehecht aan de momenten dat ze een robotkat of -zeehond op schoot hebben. Maar uiteindelijk gaat er toch echt niets boven het knuffelen met een echte hond of kat op schoot.
Klik hier voor een blog over het Knuffelconcert op Werelddierendag en hier voor een blog over Kater Willem.
[…] Het plezier van huisdieren: medicijn tegen eenzaamheid […]