Aan het woord: Barbara van Ede van UMC Utrecht

INTERVIEW // Wat vinden jullie van de Nederlandse zorgsector? Om daar achter te komen gaan we het gesprek aan met professionals op verschillende posities en uit verschillende sectoren in de zorg. Barbara van Ede is Medium Care Verpleegkundige bij het UMC Utrecht. In dit interview vertelt ze over werken in de zorg, de uitdagingen in de zorgsector en haar visie op de toekomst van zorg.

‘Vechten tegen de realiteit verlies je altijd’ – met andere woorden: het heeft geen zin om je druk te maken over dingen waar je geen invloed op hebt.

Kiezen voor de zorg

‘Rond mijn zestiende wist ik echt niet wat ik wilde worden. Na heel veel dingen weggestreept te hebben bleef de zorg nog over als optie. Ik wist toen niet echt goed waar ik voor koos, maar had al snel door dat het een goede keuze was. Dat heb ik ook zeker te danken aan mijn moeder, zij heeft me gestimuleerd om de zorg in te gaan. Ik werk nu alweer twintig jaar op dezelfde afdeling: mediumcare neurologie/neurochirurgie van het UMCU. Op onze mediumcare is er plaats voor acht patiënten. De patiënten die ik verzorg op de mediumcare zijn vaak instabiel, zorgzwaar en hoogcomplex. Hersenbloedingen, herseninfarcten, hersentumoren, (neuro)trauma’s, epilepsie, dwarsleasie zijn voorbeelden van ziektebeelden die we vaak tegenkomen. Hoe hoogcomplex de zorg ook is die ik verleen aan patiënten, toch krijg ik de meeste energie en voldoening van de persoonlijke verzorging. Zodat familieleden door alle slangetjes, draadjes en apparatuur heen hun geliefde blijven zien. Ik vind het belangrijk om zo snel mogelijk de patiënt hun eigen kleding weer aan te trekken. Eigen kleding, eigen toiletspullen, eigen luchtje op: alles om patiënten zichzelf weer een beetje mens te laten voelen. Het mooiste aan werken in de zorg vind ik dat geen dag hetzelfde is en je altijd met mensen werkt. Minder mooi is dat het lichamelijk zwaar is en je ook vaak nachtdiensten werkt.’

Waar moeten we naartoe in de zorgsector?

‘De zorgorganisatie van de toekomst zal in mijn dromen meer geleid worden van binnenuit in plaats van van buitenaf. Dus minder bemoeienissen van zorgverzekeraars en meer gestuurd door gedreven, betrokken en kundige mensen. Ook hoop ik dat verpleegkundigen veel meer zullen doordringen in bestuursfuncties. Als het gaat over het terugdringen van curatieve zorg en de focus op preventie zie ik zeker een taak weggelegd voor verpleegkundige specialisten. Zij hebben vaak iets meer tijd per patiënt die ze zien op de poli. Daardoor kunnen ze beter inspelen op eventuele problemen. Aan het verlagen van de kosten zou minder bureaucratie bijdragen, maar ook minder verspilling van spullen! Als je ziet wat er bij ons op de afdeling weggegooid wordt dan schrik je…’

‘Twee jaar geleden schreef ik een blog met de titel ‘Waarom verpleegkundigen zo veel achter de computer zitten’, die werd heel goed opgepikt door social media. Een jaar later deed ik mee met Hacking Health waar ik het probleem Registratielast aan de orde stelde in het UMCU. In de jury zat een lid van de Raad van bestuur en zij beloofde dat het verminderen van registratielast hoog op de agenda zou komen te staan in 2018. Intussen wordt er binnen het UMCU hard gewerkt om de registratielast aan te pakken. Er is een projectgroep Zinvolle registratie in het leven geroepen en er wordt nu zelfs landelijk overlegd tussen verschillende ziekenhuizen om van elkaar te leren. Alhoewel ik goed begrijp dat het belangrijk is om goede wet- en regelgeving te hebben, merk ik ook dat we hier in Nederland wat doorslaan naar het Amerikaans systeem van “alles dicht willen timmeren” om bij voorbaat al sterk te staan bij een eventuele rechtszaak. Vooral de plicht om een goede verslaglegging te hebben is er zo eentje. Ik zou, in het kader van het terugdringen van registratielast, dolgraag alle overbodige, overdreven checklisten, vinkjes en scorelijsten de prullenbak in doen.’

Uitdagingen en dromen

‘Door vraag en aanbod beter op elkaar te laten aansluiten valt ook nog veel winst te behalen. Neem bijvoorbeeld de verpleeghuiszorg: in de toekomst zullen er veel meer ouderen langer intensieve zorg nodig hebben. Alleen als er genoeg opgeleide verzorgenden en verpleegkundigen zijn om die taken goed te doen, kun je kwaliteit leveren. Technologie, innovaties, e-health, allemaal heel mooi en zeker ook een verrijking voor ons vak, maar verplegen en verzorgen is allereerst mensenwerk. Ik verwacht dat de zorgrobot in de toekomst misschien wel ingeburgerd raakt. Maar of ik, als ik straks oud en grijs ben en in een verpleeghuis woon, blij zal worden van een robot die me naar het toilet brengt? Ik denk het niet.’

‘We hebben al jaren te kampen met personeelstekorten en financiële tekorten. Dus de grootste uitdaging voor ons is eigenlijk om gemotiveerd blijven! Door het samenvoegen van verschillende zorglijnen binnen neurologie werken we naar een gezondere toekomst toe. Bij deze reorganisatie hoort ook een verbouwing waarbij twee mediumcare afdelingen bij elkaar worden gebracht. Momenteel zijn we al samengevoegd, maar in een naar verhouding veel te kleine en verouderde ruimte. We kijken allemaal uit naar een splinternieuwe mediumcare. Waarschijnlijk is het een kwestie van een lange adem en proberen de motivatie vast te houden.’

‘Ooit zou ik op onze neurologie-afdeling heel graag een ruimte willen hebben om te oefenen en trainen met de patiënten. Het is voor de revalidatie van neurologiepatiënten van groot belang om zo snel mogelijk te beginnen met oefenen en revalideren. In mijn dromen zie ik een grote ruimte waarin patiënten bijvoorbeeld op grote schermen en met 3D-beeld hun been- en armfuncties kunnen trainen.’

Ik hoop dat medewerkers zich in de toekomst sneller aangesproken voelen en zich verantwoordelijk (gaan) voelen voor hun eigen ontwikkeling. Vroeger werden er bijvoorbeeld cursussen of lesdagen georganiseerd en daar werd je toe ‘verplicht’ door je werkgever. Nog altijd zijn er verplichte cursussen, maar op de hoogte blijven van veranderingen in je vak is ook een eigen verantwoordelijkheid. Het is trouwens ook veel leuker en leerzamer om vanuit eigen interesse een cursus of scholing te doen.’

Welk advies geef je de minister en de Secretaris-Generaal van VWS?

‘Blijf vooral in nauw contact staan met jullie doelgroepen. Luister goed naar verpleegkundigen en neem hun mening serieus…En volg mij op twitter! ;)’

Dit inspireert Barbara

Ik luister graag naar verschillende TEDtalks, sprekers of podcasts. Een favoriet van mij is Percy Tienhooven. Percy volg ik al een tijdje via social media (nu voornamelijk youtube). Hij is geboren met een handicap door een syndroom en ondervindt daar dagelijks hinder van. Toch ken ik geen positiever persoon dan Percy. Zijn positiviteit, instelling en levenslust werken op mij altijd heel inspirerend.