Organisatieverandering in de zorg

The times, they are a changin’ (B. Dylan 1964)

Een foto van die ‘goeie’ oude tijd. Het roept bij mij een beeld op van eenvoud en van ontspannen samen zijn. En ach, zoveel is er eigenlijk ook weer niet veranderd. Tegenwoordig zijn er iets hippere outfits, cappuccino van gemalen bonen in plaats van een kop filterkoffie uit de Bravilor pot, een design lounge in plaats van rotan stoelen. Nuances zijn het eigenlijk. Los nog van de vrouw achter de piano (waar zie je ze nog) is het grootste verschil dat deze dames relaxt lijken te genieten van een pauze.

Hadden ze vroeger pauzes in de zorg?!

Vandaar natuurlijk die ‘goeie’ oude tijd. OK, de ontspanning lijkt tegenwoordig wat afgenomen. Maar er is ook van alles toegenomen; De vraag naar zorg, de mondigheid van de patiënt, de eisen aan de kwaliteit, de complexiteit, het tempo van innovatie, de druk op financiën. Om maar wat te noemen. Het moet steeds beter/sneller/meer met steeds minder. Als zorgverlener zou je bijna terugverlangen naar die ‘goede’ oude tijd. Feit is dat we niet meer teruggaan.

Gedoe

Al deze ontwikkelingen hebben effect op de systemen en brengen een uitdaging mee voor de mensen in die systemen. Zolang wij mensen onderdeel zijn van het geheel, is veranderen nooit zonder gedoe. Niet erg, want zonder gedoe wordt het een saaie boel en gedoe kan bovendien ook leuk zijn. Dat begint met de acceptatie dat het er is. Het hoeft ook niet weg, maar het is meer een kwestie van er handig mee leren omgaan. Net als het weer. Dat kun je niet veranderen, maar je kunt er wel je kleding op aanpassen.

Handig omgaan met gedoe begint met de vaardigheid om te reflecteren en de onderlinge interactie bespreekbaar te maken. Zo werk je met elkaar continu aan vertrouwen en van daaruit rolt het balletje wel verder.

Er blijvend toe doen, hoe doe je dat?

Bovendien zullen we wel moeten blijven ontwikkelen, willen we blijvend van betekenis zijn. Ertoe doen. Dat wil uiteindelijk ieder individu, team of organisatie. ‘Ertoe doen’. Een mooi begrip, waar je niet tegen kunt zijn.  Maar wat betekent dat eigenlijk? Het is nogal subjectief. In een veranderende wereld moet de invulling van deze betekenis steeds opnieuw getoetst en herijkt worden. Wat er tien jaar geleden ‘toe deed’ is vandaag misschien niet meer relevant. Dit betekent voortdurend reflecteren, leren,  ontwikkelen, aanpassen en fijnslijpen. Zowel van de systemen als van de mensen. Zowel de instrumentele als de sociale aspecten verdienen continu aandacht.

Perspectieven verbinden

Wij bekijken organisatievraagstukken altijd vanuit 4 perspectieven. Deze zijn altijd uniek vanuit de context van deze organisatie; Iedere organisatie heeft een eigen historie en toekomst. Iedere organisatie heeft een eigen, passende balans tussen instrumentele en sociale aspecten.

Werken vanuit je eigen ‘belief system’

Wanneer wij organisaties helpen bij het sturing geven aan verandering, doen we dat vanuit een aantal leidende principes. Zogezegd ons ‘belief system’ voor succesvol veranderen:

1. Soepele samenwerking draagt bij aan effectiviteit en productiviteit
2. Verandering moet bijdragen aan waarde voor de klant
3. Reflecteren = leren
4. Verandering begint bij het individu (persoonlijk leiderschap)
5. Leiding eerst (voorbeeldgedrag: zeg wat je doet, doe wat je zegt)
6. Diversiteit is noodzakelijk voor ontwikkeling
7. Congruentie tussen bedoeling, waarden, kwaliteiten en gedrag
8. Instrumentele en sociale aspecten zijn onlosmakelijk verbonden
9. De context bepaalt wat passend is
10. Continu streven naar eenvoud en duidelijkheid