We zijn allemaal weleens chagrijnig, maar soms slaat het bij die ene collega net even iets te vaak door. Hoe komt het dat ons humeur zo aanstekelijk is? En wat kun je doen om een positieve sfeer op de werkvloer te creëren en daarmee het humeur én de productiviteit van iedereen te verbeteren?
In no-time een rothumeur
Stel je voor. Een gewone maandagochtend bij de koffieautomaat. Naast je staat een collega. Jullie maken een praatje, gewoon over wat alledaagse zaken. Als je weer aan je bureau zit, voel je dat je humeur enorm gekelderd is. Je was opgewekt op je werk aangekomen, maar die vijf minuten bij de koffieautomaat hebben je ongelooflijk chagrijnig gemaakt. En je moet de hele dag nog.
Een besmettelijk humeur
We leven nu eenmaal niet op geïsoleerde emotionele eilanden. We pikken feilloos de stemming van anderen op. Door hoe hun stem klinkt, de woorden die ze gebruiken en de manier waarop ze bewegen.
Spiegelneuronen zijn mogelijk betrokken bij onze verbinding met elkaar. Hersencircuits in jóuw hoofd worden ingeschakeld en weerspiegelen míjn bewegingen, intenties en emoties als je bij mij in de buurt bent.
Uitblinken in na-apen
Door onze spiegelneuronen pikken we feilloos de stemming van anderen op: we blinken uit in na-apen en doen dat veelal automatisch. Meestal ben je je er niet eens van bewust. Het slechte (of goede!) humeur van iemand anders kan zomaar op je over slaan. Of je het nu wilt of niet, je wordt ermee aangestoken of, je zou kunnen zeggen: besmet. Sterker nog, uit onderzoek blijkt dat als drie vreemden elkaar in een zaal ontmoeten, de meest emotioneel expressieve persoon zijn of haar stemming binnen twee minuten op de anderen overbrengt. Daniel Goleman, de godfather van de emotionele intelligentie, zei hierover: “Net als meeroken, kan het lekken van emoties een passant tot slachtoffer maken van iemands giftige staat van zijn.”
Gelukkig zijn positieve emoties en ervaringen ook aanstekelijk: dat maakt ze tot een krachtige tool om tot uitmuntende werkprestaties te komen. Dus hoe meer je teamleden floreren, hoe meer je zelf floreert. En hoe meer wij op ons werk floreren, hoe positiever wij overkomen op collega’s en patiënten – wat de sfeer van een heel team naar een hoger positief niveau kan tillen. Zie het als een domino-effect. Het humeur van vooral leidinggevenden (en ouders) is erg besmettelijk. Het goede voorbeeld geven, is dus bepaald geen leeg mantra.
Wij zijn geen puur rationele wezens
Je kunt de hele dag nog zo je best doen om verstandig te zijn en verstandige beslissingen te nemen. Maar de realiteit is dat wat we doen en denken vooral gebaseerd is op hoe we ons voelen. Op onze stemming dus. Emoties zijn aanwezig in alle relaties die we hebben. Met collega’s, onze baas en medewerkers. In deadlines, projecten, beoordelingsgesprekken en sollicitatiegesprekken. Emoties zorgen voor meer of minder werkmotivatie, en zijn cruciaal in leiderschap.
Onze emoties begrenzen of verrijken ons in wat we kunnen bereiken. Frustratie kan leiden tot opgeven. Boosheid kan aanzetten tot terugvechten. Elke stemming bereidt je voor op een specifieke handelswijze en doet de deur dicht voor andere acties.
Als je wilt floreren – dus het beste uit jezelf halen – is het daarom belangrijk dat je je bewust bent van hoe je in je vel zit. Dan kun je de invloed ervan op je handelen en denken veranderen en zelfs stoppen als je dat nodig vindt. En voorkomen dat je anderen besmet met jouw chagrijnige stemming.
Hoe is het humeur van jullie team?
Teams bestaan uit mensen. Precies daarom zijn ze ook onderhevig aan stemmingen. Positieve en negatieve. Bovendien is het humeur van een team ontzettend besmettelijk.
Volgens organisatiepsychologen gaat het delen en verspreiden van emoties zelfs zover dat elke werkruimte zijn eigen groepsemotie kan ontwikkelen. Die ‘groepstoon’ wordt dan uitgedragen door het hele team.
Misschien heb je weleens meegemaakt dat een leidinggevende een overleg binnenkwam met voelbaar slecht humeur. En dat vervolgens binnen enkele minuten alle aanwezigen besmet waren. Moet je voorstellen wat er gebeurt als iedereen naar de werkvloer terugkeert en daar dat negativisme verder verspreidt.
Waarmee steek jij je collega’s aan?
Een positief teamhumeur is een prachtig middel om tot grote werkprestaties te komen. Het is dus wijs om in teams niet alleen aandacht te schenken aan wat er concreet wordt gezegd of gedaan, maar ook aan de gevoelens die een rol spelen. Zeker als je teamleider bent, werkt jouw humeur besmettelijk op anderen. Je teamleden zien naar je op en volgen je voorbeeld.
Welk virus verspreid jij elke dag op je werk? Een voedend, positief virus of een angstig, negatief virus?
Je kent vast het vlindereffect. Wanneer een vlinder met z’n vleugels wappert kan het aan de andere kant van de wereld hard gaan waaien. Een kleine beweging met grote gevolgen. Eén zo’n krachtige vlinderslag kan ook genoeg zijn om een golf van positiviteit door een team te laten gaan. En een heel team een goed humeur te bezorgen.
Hoe je dat doet?
Begin jullie werkoverleg gewoon eens met een leuke anekdote of een sterke grap. Dat breekt het ijs en zorgt voor een ontspannen sfeer. Er mag gelachen worden! En start iedere dag met iemand een persoonlijk compliment te geven. Welke actie ga jij – vandaag nog – nemen om een positieve draai aan je eigen humeur en dat van je teamleden te geven?
Zo leer je floreren op de werkvloer
27 november 2018 geeft Pepijn Happel de dagworkshop ‘Durf te Floreren’ – voor teamleiders die het vuur weer willen aanwakkeren.
