De zorg is gefragmenteerd
Hoewel het uitgangspunt is dat de (kwetsbare) oudere burger zolang mogelijk in zijn of haar eigen woonomgeving kan blijven wonen is de zorg in Nederland zo ingericht dat het soms lastig om de juiste – en financierbare – zorg te vinden in Nederland. Voor de Zorgverzekeringswet (Zvw) is een indicatie van een wijkverpleegkundige nodig, de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) loopt meestal via een keukentafelgesprek en voor de Wet langdurige zorg (Wlz) is een indicatie van het Centraal Indicatieorgaan Zorg (CIZ) nodig. Voor de aanvraag van een Persoonsgebonden Budget (PGB) is de toegang vaak nog lastiger. Er is sprake van een gefragmenteerde inrichting van de toegang op zorg.
De essentie is de leefwereld
Cliënten invoegen in een financieringsgrondslag (Zvw, Wmo, Wlz) doet geen recht aan hun leefwereld. In die leefwereld gaat het niet alleen om zorg maar ook om wonen, diensten en informatievoorziening. Dit betekent dat er naast een toekomstbestendige zorginfrastructuur ook aandacht moet zijn voor de kwaliteit van wonen, de toegankelijkheid tot informatie en de samenhang met maatschappelijke organisaties.
Wenselijk is wel uit te gaan van de individuele omstandigheden. Er is een grote mate van diversiteit onder ouderen: aan de ene kant mensen die tot latere leeftijd vitaal blijven; aan de andere kant mensen die steeds meer zorg en ondersteuning nodig hebben. De mogelijkheden om langer zelfstandig te blijven wonen nemen alleen maar toe: technologische ontwikkelingen, nieuwe behandel- en zorginterventies, sociale buurt initiatieven en vormen van e-health.
Belangrijk is het behoud van functionaliteit en zelfredzaamheid van burgers in samenhang te zien met het sociale netwerk in zijn leefomgeving. Mantelzorgers en verwanten spelen een belangrijke rol in het behoud van vitaliteit, herstel of voorkomen van verslechtering van de gezondheid. Bij zorgverlening binnen de Wmo, Zvw en de Wlz ontbreekt het soms aan verbinding tussen het zorgproces en de maatschappelijke problematiek (mobiliteit, zelfstandig wonen, financiën en het sociale netwerk).
Zelfregie
Cliënten hechten steeds meer belang aan maatwerk, stellen meer eisen aan de beleefde kwaliteit van de zorg en ondersteuning die zij nodig hebben en willen daarin ook meer zelfregie hebben. De toenemende macht van cliënten betekent dat zorgorganisaties voor de uitdaging staan hun zorginfrastructuur hierop aan te passen. De (dubbele) vergrijzing betekent een te verwachten groei van het zorgaanbod. De kunst is om op basis van vraagstellingen verbindingen te maken tussen professionele zorg en ondersteuning en de leefomgeving (in de volle breedte) van cliënten.
Cliënten hebben dus een navigatieprobleem. De meeste cliëntportalen van gemeenten en zorginstellingen vereisen voorkennis: er is veelal sprake van een portaal dat organisaties en functies uitwerkt. Het gaat er echter juist om bij de leefwereld van een cliënt uit te komen. Om tot een simpele oplossing te komen voor dit navigatieprobleem is CuraeVitel Balie ingericht. De cliënt kan online vragen stellen en wordt daarna begeleid door een wijkverpleegkundige.
Tips om het navigeren in de zorg makkelijker te maken:
- Ga bij het inrichten van een cliëntportaal uit van de behoeften van de vraagsteller.
- Richt zorgprocessen vanuit een samenhangende visie in.